Ieder jaar worden bij opgravingen in Zuid-Holland tal van archeologische resten ontdekt. Daar zitten vaak spectaculaire vondsten bij. De Archeologische Kroniek biedt een jaarlijks overzicht van de vondsten per gemeente.

Bekijk alle jaargangen van de Archeologische Kroniek. Sinds de editie van 2008 verschijnt deze digitaal, de oudere jaargangen (vanaf 1974) zijn gedigitaliseerd.

Op zoek naar informatie over uw woonplaats? Bekijk het plaatsnamenregister.

• Archeologische Kroniek 2019

  Met twee zeldzame wapenhandschoenen uit de tijd van de Hoekse en Kabeljauwse twisten

• Archeologische Kroniek 2018

  Met een scheepsbouwkundig raadsel uit Rotterdam en Merovingische graven onder Leidse sportvelden.

• Archeologische Kroniek 2017

  Begravingen in Den Haag en Gouda en een spectaculaire 'vogelschaal' uit Rijnsburg

• Archeologische Kroniek 2016

  Een mysterieus paardengraf in Den Haag, het belang van prehistorische Noordzeevondsten, de motte in Ouddorp en nog veel meer opgravingen en vondsten

• Archeologische Kroniek 2015

  De laatste inzichten over het Romeinse ruiterfort in Ockenburgh, een verslag van een 17de-eeuwse stadsuitbreiding in Leiden en molenonderzoek dat nieuwe licht werpt op het leven van poldermolenaars.

• Archeologische Kroniek 2014

  Een Haagse zilverschat, luxe leven in Alphen aan den Rijn en een wel heel jonge pijproker uit Gouda...

• Archeologische Kroniek 2013

  In deze Kroniek veel aandacht voor de Vroege Middeleeuwen. Zowel in Leiden, Leiderdorp en Oegstgeest werden sporen gevonden, waaronder een aantal heel bijzondere.

• Archeologische Kroniek 2012

  Het archeologisch onderzoek dat onder leiding van BOOR werd uitgevoerd in het kader van de aanleg van de tweede Maasvlakte, is uniek te noemen. Het gaat om een ‘opgraving’ op 18 tot 20 meter onder water, iets wat nog nooit eerder is gebeurd bij een prehistorische vindplaats Vanaf een ponton werd de havenbodem met een grote horizontaalsluitende grijper in laagjes afgegraven.

• Archeologische Kroniek 2011

  Met hierin het eerste uitgebreide verslag van het onderzoek in de Delftse spoortunnel die precies op de plaats van de vroegere stadswal aangelegd wordt. De archeologen verwachtten en vonden resten van poorten en torens.

• Archeologische Kroniek 2010

  In Oegstgeest wordt verder gewerkt aan de opgraving van een Merovingische nederzetting. Een bijzondere vondst is een 7de- eeuwse brug met een lengte van 17 meter en een breedte van maximaal 2 meter.

• Archeologische Kroniek 2009

  In Den Haag worden de resten van zoutwinning gevonden en in Spijkenisse aanwijzingen voor lijm- of bierbereiding. In deze Kroniek is ook een uitgebreid overzicht over de opgravingen in Katwijk-Zanderije te vinden.

• Archeologische Kroniek 2008

  Met het verslag van recente opgravingen in Leidschendam-Voorburg, op de plek waar de Romeinse stad Forum Hadriani heeft gelegen en een overzicht van de geschiedenis van deze stad.

• Archeologische Kroniek 2007

  In de zomer van 1858 verging op de Dordtsche Kil de hektjalk De Jonge Jacob. In 2007 werd het wrak onderzocht en gelicht.

• Archeologische Kroniek 2006

  In 1593 werd in Gouda een nieuwe straat aangelegd over het terrein van het Catharinaklooster, dat tijdens de Reformatie onteigend was. Onder de Geuzenstraat vonden archeologen een bord met verschillende Christussymbolen.

• Archeologische Kroniek 2005

  Bij onderzoek in Rotterdam worden twee huiserven ontdekt van de 10de-12de-eeuwse stad Rotta, de voorganger van Rotterdam, die in de 12de eeuw na een overstroming verdwenen is.

• Archeologische Kroniek 2004

  Met aandacht voor de opgraving van het klooster Koningsveld, het oudste en belangrijkste klooster van Delft. In Den Haag vinden archeologen de resten van een bootgraf uit de Vroege Middeleeuwen.

• Archeologische Kroniek 2003

  Al in 2002 werd in Vlaardingen bij de Grote Kerk een middeleeuwse begraafplaats ontdekt. Uit onderzoek in 2003 blijkt dat de deksel van een 11de-eeuws graf uit hergebruikt hout van een deel van een Vikingschip bestaat.

• Archeologische Kroniek 2002

  In Alphen aan den Rijn vinden archeologen een deel van de zuidoosthoek van het Romeinse fort met daarin de goed geconserveerde resten van soldatenbarakken.

• Archeologische Kroniek 2001

  In Leiden ontplofte in het jaar 1807 een schip vol buskruit dat afgemeerd lag aan de Steenschuur, het verlengde van het Rapenburg. Ruim 200 huizen werden verwoest. De aanleg van een fietsenstalling bij het Kamerlingh Onneslaboratorium gaf de Leidse archeologen de gelegenheid te kijken wat er onder het maaiveld nog restte van de huizen aan de Steenschuur.

• Archeologische Kroniek 2000

  Archeologen zochten in het Leidse Roomburg naar de locatie van een Romeinse weg. De weg werd niet gevonden, maar wat ze wél vonden was veel zeldzamer: Een bronzen hand en arm, delen van een Romeins keizerbeeld. De Zuid-Hollandse bodem bergt nog altijd veel verrassingen in zich. Afgelopen jaar werd diep onder het Centraal Station van Rotterdam een donk ontdekt en in De Lier een mogelijke Romeinse vlootbasis.

• Archeologische Kroniek 1999

  We kennen niet veel bronstijdvindplaatsen in Zuid-Holland. In Voorburg-Westeinde wordt een nederzetting uit die tijd (1700 v. Chr.) ontdekt. Het archeologisch onderzoek in het kader van de Betuweroute levert in Hardinxveld-Giessendam nog een vindplaats op uit het Meso- en Neolithicum.

• Archeologische Kroniek 1998

  Aan de Polderweg in Hardinxveld-Giessendam wordt in het kader van de aanleg van de Betuweroute een donk opgegraven met resten van laatmesolithische bewoning. De donk was ook de laatste rustplaats van een van de bewoners, een vrouw van ongeveer 50. 'Trijntje' is het oudste menselijke skelet dat ooit in Nederland is gevonden. Een iets jongere maar niet minder unieke vondst is het neolithische grafveld in Ypenburg.

• Archeologische Kroniek 1997

  In Wateringse Veld in Den Haag worden vier Romeinse mijlpalen gevonden en de sporen van een Romeinse weg.

• Archeologische Kroniek 1996

  Het onderzoek in de Roomburgerpolder in Leiden wordt voortgezet. Men vindt de ingang van het kanaal van Corbulo, en in de vulling een bronzen ruitermasker dat de bijnaam Gordon krijgt en nationaal de aandacht trekt.

• Archeologische Kroniek 1995

  In Den Haag wordt verder onderzoek gedaan naar de grote Romeinse nederzetting op Ockenburgh, waar het Rijksmuseum van Oudheden al zestig jaar eerder had gegraven. Een compleet paardenskelet was een bijzondere vondst.

• Archeologische Kroniek 1994

  De vondst in Vlaardingen van een dam met een houten duiker uit de Romeinse tijd toont aan dat men toen ook al heel goed wist hoe het land moest worden ontwaterd.

• Archeologische Kroniek 1993

  Al vanaf 1981 wordt in de Kroniek regelmatig verslag gedaan van het onderzoek in Midden Delfland. Nadat door uitvoerige veldkartering in de jaren 1981 en 1982 een groot aantal vindplaatsen in kaart was gebracht, richtte het onderzoek zich vooral op de relatie tussen de bewoners en het landschap waar ze woonden. Het is een tegenhanger van het onderzoek naar nederzettingen op Voorne-Putten, aan de andere kant van de Maasmond.

• Archeologische Kroniek 1992

  In 1992 worden in Rockanje complete boerderijplattegronden uit de IJzertijd gevonden, met verbluffend goed bewaarde resten van de houtconstructie.

• Archeologische Kroniek 1991

  In Leidschendam graaft de ROB dwarsdoorsneden door (wat men al vermoedt) het kanaal van Corbulo. Het kanaal blijkt minstens 13 meter breed en ongeveer 2 meter diep te zijn; jaarringdateringen van beschoeiingspalen bevestigen de aanleg rond 47 na Chr, het overgeleverde jaar van de aanleg van het kanaal.

• Archeologische Kroniek 1990

  De loop van de Romeinse weg langs de limes is een terugkerend thema in de Zuid-Hollandse archeologie. In Alphen aan den Rijn wordt op De Schans opnieuw een deel aangesneden.

• Archeologische Kroniek 1989

  De aanleg van de Willemsspoortunnel in Rotterdam vormt de aanleiding voor uitgebreid archeologisch onderzoek op verschillende plaatsen in het tracé, dat dwars door de oude binnenstad loopt. Onder de Jacobsplaats werden resten van huizen uit de 14de-16de eeuw ontdekt.

• Archeologische Kroniek 1988

  Bij de aanleg van een nieuwe provinciale weg langs Valkenburg worden de resten van een vroege voorganger uit het begin van de 2de eeuw ontdekt. Het wordt duidelijk hoe de Romeinse ingenieurs hier hebben geworsteld met de weke Rijnoever waarover ze hun weg hadden geprojecteerd.

• Archeologische Kroniek 1987

  Stille getuigen van een massamoord komen uit het zand naar boven in Wassenaar. In een graf uit de Bronstijd liggen twaalf mannen, vrouwen en kinderen die door geweld om het leven zijn gekomen. De opgraving is een eye-opener: het beeld van vreedzame boeren dat de archeologie tot dan toe bood, wordt wreed verstoord. Ook graven uit de Romeinse tijd bij Valkenburg zijn verontrustend: er zijn 120 mensen begraven, onder wie 70 zeer jonge kinderen; ze zijn niet gecremeerd, zoals het gebruik was, en veel lichamen lijken nonchalant in een kuil te zijn gegooid.

• Archeologische Kroniek 1986

  Bij Spijkenisse komt een groot inheems grafveld uit de Romeinse tijd aan het licht, van een omvang die uit westelijk Nederland nog niet eerder was aangetroffen. De overledenen zijn op uiteenlopende manieren gecremeerd: soms is de complete brandstapel met crematieresten afgedekt, in andere gevallen zijn de resten uit de as gezocht om op een andere plek in een kuil, al dan niet in een urn, begraven te worden.

• Archeologische Kroniek 1985

  Aan de Scheveningseweg in Den Haag vinden archeologen tot hun verrassing onder een pakket duinzand de sporen van een nederzetting uit de Romeinse tijd. Deze heeft mogelijk een militair karakter. Misschien gaat het hier om een wachtpost, die een weg moest beveiligen.

• Archeologische Kroniek 1984

  In 1984 werden in de Leidse Roomburgerpolder sporen aangetroffen van het kampdorp dat bij het vroegere castellum Matilo hoort. Het terrein waar het fort onder ligt, is dan al een beschermd archeologisch monument.

• Archeologische Kroniek 1983

  De oude binnenstad van Dordrecht is decennialang onderwerp geweest van archeologisch onderzoek door de ROB. In 1983 wordt opnieuw in de binnenstad gegraven, onder andere in de Voorstraat, waar resten van het vroegere Minderbroederklooster liggen.

• Archeologische Kroniek 1982

  In Goedereede worden resten van een Romeinse handelsnederzetting opgegraven, als vervolg op onderzoek uit 1958/59.

• Archeologische Kroniek 1981

  In 1351 werd kasteel Polanen in Monster verwoest. Sporen van de strijd kwamen in 1981 tevoorschijn in de vorm van kogels en pijlpunten in de vulling van de gracht.

• Archeologische Kroniek 1980

  Op de oeverwal van een getijdegeul in Hekelingen bij Spijkenisse wordt een kampplaats uit het Neolithicum ontdekt. Het onderzoek dat daaruit voorkomt, vormt een gedetailleerde aanvulling op de opgravingen in Vlaardingen van twintig jaar eerder. Het wordt steeds duidelijker dat de bewoners van de Zuid-Hollandse delta nog lang jacht en visvangst hebben gecombineerd met landbouw.

• Archeologische Kroniek 1979

  Na de oorlog nam de belangstelling voor de Vroege Middeleeuwen toe, doordat op verschillende plaatsen grote grafvelden uit die tijd werden gevonden. In 1979 werden bij Koudekerk aan den Rijn, langs de noordelijke Oude Rijnoever, zowel sporen van Romeinse als vroegmiddeleeuwse bewoning gevonden, waaronder resten van een vroegmiddeleeuws grafveld.

• Archeologische Kroniek 1978

  In 1978 lag Woerden nog in Zuid-Holland. Het Romeinse vrachtschip dat in dat jaar gevonden werd, met een lading Belgisch graan nog aan boord, werd dus in de Kroniek van Zuid-Holland vermeld.

• Archeologische Kroniek 1977

  In Bergschenhoek vinden archeologen in een visserskamp uit 4300 voor Chr. een vrijwel complete fuik. Hij is gemaakt van twijgen van rode kornoelje, die met een touw aan elkaar geknoopt zijn. De vissers opereerden vanuit een kamp op een klein veeneilandje dat zij beloopbaar hadden gemaakt met bundels riet. Het is de eerste keer dat in de delta zulke goed geconserveerde vondsten worden gedaan uit de cruciale overgangsperiode tussen Meso- en Neolithicum.

• Archeologische Kroniek 1976

  De ligging van het Romeinse castellum bij Valkenburg was al sinds 1941 bekend en in de jaren '40 en '50 was er al uitgebreid onderzoek gedaan. Maar als zich een gelegenheid voordoet, verzamelen archeologen graag nadere gegevens. Zo ook in 1976, toen een deel van de grachten rond het fort kon worden onderzocht.

• Archeologische Kroniek 1975

  In deze kroniek staat het verslag van de tweede campagne in de Hazendonk. Op de top van de kleine rivierduin of donk, die boven het omringende veenlandschap uitstak, werd van 4000 tot 2000 voor Chr. in periodes van wisselende lengte gewoond. Afval kwam op de flank van de donk in natte sliblagen terecht, bleef daar goed bewaard en door gretige archeologen opgegraven.

• Archeologische Kroniek 1974

  In 1974 start zowel het onderzoek van de neolithische bewoning van de Hazendonk bij Molenaarsgraaf als het stadskernonderzoek in Dordrecht. Beide opgravingen lopen over meerdere jaren en leveren een schat aan informatie op over respectievelijk de neolithische bewoning in westelijk Nederland en de vroegste ontwikkeling van een Hollandse middeleeuwse stad.