Tentoonstelling Het jaar 1000

Over de tentoonstelling

In de periode 900-1100 ontstaat een ‘Nederland’ dat ook nu nog herkenbaar is, met dijken om ontgonnen land, een burcht na elke rivierbocht en kerktorens aan de horizon. Nederland wordt geregeerd door bisschoppen en behoort tot het ‘Heilige Roomse Rijk’. Het zijn ook de eeuwen waarin op grote schaal oosterse en westerse kennis worden uitgewisseld: muziekschrift, het cijfer 0 en het schaakspel zijn nieuwkomers in Nederland. Aan het einde van het millennium werd het einde van de wereld verwacht. De mensen zagen voortekens in zonsverduisteringen, overstromingen en komeetverschijningen. Maar uiteindelijk gebeurde er natuurlijk niets. ‘Het jaar 1000’ vertelt de verhalen van deze middeleeuwers, over hun dagelijks leven en hun verwachtingen van de millenniumwisseling.

Vrijwel alle belangrijke Nederlandse archeologische vondsten uit de periode 900-1100 zijn in de tentoonstelling te zien, naast bruiklenen uit het buitenland. Blikvangers zijn onder meer de Vikingdrinkhoorn uit de Onze Lieve Vrouwebasiliek in Maastricht en het beroemde Evangeliarium van Egmond, naast zwaarden, scheepshout, gouden sieraden waaronder de schat van Hoogwoud, muntschatten, het borstkruis van Sint-Servaas, de oudste schaakstukken van Nederland en een houten ladder uit een waterput. Uit internationale verzamelingen zijn er belangrijke stukken zoals een tafeltje van ivoorsnijwerk met Otto II uit het Castello Sforzesco (Milaan) en een astrolabium uit het Landesmuseum Kassel. Uit Nederland zijn er bruiklenen uit meer dan veertig musea, erfgoedinstellingen en particuliere verzamelingen waaronder de Nationale Numismatische Collectie (Amsterdam), Museum Catharijneconvent (Utrecht), het Fries Museum (Leeuwarden) en KB, de nationale bibliotheek (Den Haag).

Extra’s

Bij de tentoonstelling schreef conservator Annemarieke Willemsen het boek ‘Het Jaar 1000’ (€24,95). Ook is er een vierdelige podcastserie en een RMO Magazine (€3,50). Daarnaast zijn er o.a. lezingen, rondleidingen, films tijdens het LIFF Leiden International Film Festival (2-3 november in de Tempelzaal) en een middeleeuws schaaktoernooi op zondag 18 februari 2024. Voor leerlingen uit het voortgezet onderwijs is er een interactief rondleidingenprogramma. Jong en oud kunnen samen door de tentoonstelling met een speurtocht (vanaf 4 jaar) of aan de slag met een ‘Jaar 1000-ontdekkingsreis’ (vanaf 8 jaar). Voor kinderen zijn er extra activiteiten in de schoolvakanties.

Praktische informatie

‘Het jaar 1000. Nederland in het midden van de Middeleeuwen’ is te zien van 13 oktober 2023 tot en met 17 maart 2024 in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Ga naar de website van het Rijksmuseum van Oudheden voor de openingstijden, prijzen en route.